کلاچ در سیستم انتقال نیروی خودرو، کار قطع و وصلکردن نیرو را به عهده دارد. در واقع، بهنوعی توان و نیرویی که موتور تولید میکند را در کنترل خود دارد. با گرفتن کلاچ، نیرو از موتور وارد جعبهدنده میشود و دندهها راحت تعویض میشوند. حرکت ماشین زیر پایتان وابسته به دیسک و صفحهکلاچ و چند ابزار دیگر است.
در خودروهایی که دنده دستی دارند، پدال کلاچ به صفحه کلاچ متصل است و نیروی موتور از طریق پدال به صفحه و بخشهای دیگر میرسد. پس در واقع صفحه کلاچ از جمله قطعاتی در خودرو است که مدام استفاده میشود و بعد از مدتی نیاز به تعویض پیدا میکند. اما چه زمانی؟ عوامل کمشدن عمر و همچنین علائم زمان تعویض کلاچ چه هستند؟
عواملی که باعث کاهش عمر کلاچ میشوند
قبل از اینکه بدانید زمان تعویض کلاچ خودرویتان رسیده یا خیر، اجازه بدهید از عواملی بگوییم که از عمر این قطعه پرکاربرد کم میکنند. با دانستن بعضی از این عوامل میتوانید مانع از کاهش عمر کلاچ شوید، درحالیکه برخی عواملی هم هستند که زورشان به شما میچربد و وقوعشان اجتنابناپذیر است.
۱. درست عوضنکردن دنده
در هر بار تعویض دنده باید کلاچ را تا انتها فشار بدهید. اگر این کار را نکنید به صفحه کلاچ آسیب میرسد. عوضکردن نامناسب دنده از آن مواردی است که اگر حواستان را جمع کنید، زمان تعویض کلاچ را به تعویق خواهید انداخت. بعد از تعویض دنده هم باید پا را از روی کلاچ بردارید. اگر چنین کنترلی در تعویض دنده ندارید، باید به خاطر سلامت کلاچ هم که شده، روی این مهارت رانندگیتان بیشتر کار کنید.
۲. انتخاب دنده غلط
اگر در سربالاییها درحال رانندگی هستید، باید حواستان به استفاده از دنده مناسب باشد. دنده یک و دو برای چنین شرایطی مناسب است. در غیر این صورت، به خودرو فشار زیادی میآید و یکی از نتایج نامطلوب ماجرا هم چیزی نیست جز تخریب دیسک و صفحه کلاچ!
۳. رانندگی در ترافیک سنگین
در مواقع ترافیک سنگین، مجبورید برای کنترل خودرو کلاچ را زیاد نگه دارید. حتی اگر حرفهای هم باشید، در ترافیکهای شهری سنگین مجبور میشوید که پا را زیاد روی کلاچ نگه دارید تا تصادفی پیش نیاید. این چیزی نیست که صفحه کلاچ بهسادگی با آن کنار بیاید. پس ترافیک هم عامل دیگری برای به جلوانداختن زمان تعویض کلاچ است.
۴. شتاب زیاد در حرکت
اگر خودرویی شتاب و سرعت زیادی را در رانندگی متحمل می شود، نباید انتظار داشت دیسک و صفحه کلاچ آن سالم و بدون مشکل باشد. شتاب زیاد، اثرات مخربی روی این قطعه حساس خودرو میگذارد.
۵. سوار کردن تعداد سرنشینان زیاد
خودروها مانند آدمها نیستند؛ یعنی نمیتوانید انتظار داشته باشید که با توسعه مهارتهای فردی، ظرفیتشان را افزایش بدهند. هر خودرو از نظر وزن، آستانه تحملی دارد که باید حتما رعایت گردد. اگر تعداد زیادی سرنشین به خودرو فشار بیش از حد وارد کنند، زمان تعویض کلاچ هم زودبهزود از راه خواهد رسید.
علائم هشداردهنده و نحوه تشخیص زمان تعویض کلاچ
برخی عوامل اثرگذار بر عمر کلاچ، مانند اسیرشدن در ترافیک سنگین و ناگزیربودن به گرفتن متناوب کلاچ، از کنترلتان خارج هستند اما برخی دیگر مانند سوارنکردن تعداد زیادی سرنشین میتوانند از کاهش عمر کلاچ جلوگیری کنند. نشانههایی وجود دارند که به شما میگویند باید به فکر تعویض این قطعه از خودرو خود باشید :
- سفتی پدال کلاچ
زمانی که پدال کلاچ سفت و خشک میشود، باید به امور فنی خودرو خود توجه بیشتری کنید، چون این نشانهای از فقدان حالت ارتجاعی و فنری پدال است و تلویحا به شما میگوید که باید آستینها را برای عوضکردن کلاچ بالا بزنید.
- پرش پا و صدای دنده
زمانی که گرد پیری و استهلاک بر روی کلاچ مینشیند، در هر بار رهاکردن پدال آن، پای شما هم در حرکتی سرعتی به عقب پرتاب میشود. یکی دیگر از نشانههای نیاز به تعویض کلاچ، سروصدایی است که دندهها در هنگام عوضکردن بهوجود میآورند.
- عدم ارتباط مناسب بین دور موتور و سرعت
با استهلاک و تخریب صفحه کلاچ، زمانی که خودرو در حرکت است، دور موتور افزایش پیدا میکند اما سرعتی متناسب با آن به وجود نمیآید. یعنی نسبت افزایش سرعت در مقایسه با دور موتور پایینتر است. این هم نشانهای دیگر از نیاز به تعویض کلاچ به شمار میرود.
- سختشدن تعویض دنده
در دنیای رانندگی میگویند: «دنده درست جا نمیره». جا نرفتن درست دنده یا سختشدن تعویض دنده هم از نشانههای آن است که کلاچ نفسهای آخرش را میکشد.
- لرزش خودرو در شروع حرکت
زمانی که خودرو شروع به حرکت میکند، در همان آغاز کار ، یعنی وقتی که آن را در دنده یک میگذارید، اگر با رهانمودن کلاچ، اتاق خودرو به لرزش درآید، این یعنی کلاچ خودروتان مستهلک و خراب شده است.
- خاموشنشدن خودرو
یکی دیگر از علائمی که احتمالا تمامشدن صفحه کلاچ را نشان می دهد، خاموشنشدن خودرو در زمانی است که آن را در دنده دو قرار میدهید و بهحال خود رها میکنید. خاموشنشدن خودرو و حرکتکردن آن به معنای تمامشدن صفحه کلاچ است. در صورت خاموششدن خودرو یعنی هنوز زمان تعویض فرا نرسیده است. این میتواند یک نشانه یا شاید هم یک آزمون برای بررسی وضعیت کلاچ خودرو باشد.
چند نکته کاربردی
۱. کلاچ و ترمز گرفتن مداوم در مسیرهای شهری باعث میشود که نیاز به تعویض کلاچ خودروها بالا و بالاتر برود. شاید برای خودروی رانندگان جادههای بیرون از شهر، عمر این قطعه بیشتر باشد. چون درگیر ترافیک نیستند و نیاز نیست که مدام به سیستم کلاچ فشار وارد کنند. اما رانندگانی که در شهرهای شلوغ و پرترافیک تردد میکنند، مدام نیازمند بررسی وضعیت کلاچ و احتمالا تعویضش هستند. هر چند که قانون خاصی وجود ندارد و نیاز به تعویض کلاچ به عوامل متعددی وابسته است، اما بهطور متوسط، ماشینهای معمولی ایرانی در حوالی ۴۵ هزار کیلومتر کارکرد ، به تعویض کلاچ نیاز پیدا میکنند.
۲. یادتان باشد که تعویض کلاچ کاری بسیار تخصصی است و نباید آن را به مکانیکی واگذار کنید که تجربه کاری زیادی ندارد یا در این امر خبره نیست. دیسک و صفحه کلاچ، قطعات حساسی هستند و در زمان تعویض آنها باید نکاتی مانند استفاده از کاسه نمد، تنظیم درست سیم کلاچ و روغنکاری بلبرینگ رعایت شوند. معمولا همزمان با تعویض کلاچ، نیاز به تعویض روغن گیربکس هم پیش میآید. پس این نکته را هم بهخاطر بسپارید.
۳. زمانی که نیاز به تعویض کلاچ پیش میآید، این کار را اصولی انجام بدهید و به امید کاهش هزینهها به سراغ ترفندهایی مانند عوضکردن لنتهای روی دیسک نروید. مکانیکهای حرفهای به شما پیشنهاد میکنند که با سرآمدن عمر صفحه کلاچ، اقدام به تعویض آن کنید، زیرا اقداماتی مانند تعویض لنت روی دیسک، راهکاری موقتی است که نهایتا هم مشکلتان را حل نخواهد کرد و هزینهای اضافی برایتان به بار میآورد. پس بهتر است از همان ابتدا کار اصولی را انجام بدهید و تصمیم درستی بگیرید تا هزینه خودروی خود را بیهوده با روشهای اشتباه زیاد و زیادتر نکنید.
گفتار آخر
اگر رانندهای تازهوارد هستید، رفتار درست با کلاچ را بیشتر تمرین کنید. بیهوده و در زمانهای نامناسب به آن فشار وارد نکنید و نکات دیگر را هم رعایت بفرمایید. اگر هم که تازهوارد محسوب نمیشوید، باز هم دقت به نکاتی که گفته شد به دردتان خواهد خورد. زمان تعویض کلاچ را بشناسید و نشانههای فرارسیدن زمان تعویض را دستکم نگیرید.
اگر به دنبال خرید بی واسطه، سریع و مطمئن “دیسک و صفحه کلاچ” برای خودرو خود هستید ، از طریق این لینک ، کالاهای مربوطه در فروشگاه آنلاین یارایدک را ملاحظه فرمایید.